ΓΡΑΦΕΙΟ Ο.Ε.Υ. ΜΟΝΑΧΟΥ
Στη Γερμανία το 2016 χρησιμοποιούνταν περίπου 1.185.000 εκτάρια γης για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων (αύξηση +8,9% έναντι του 2015), τα οποία αντιστοιχούσαν στο 7,1% του συνόλου της καλλιεργούμενης γης, έναντι 6,4% το 2015. Το μεγαλύτερο μέρος της βιολογικά καλλιεργούμενης βρίσκεται στη Βαυαρία με 230.000 εκτάρια και στη Βάδη Βυρτεμβέργη και 130.000 εκτάρια.
Ο αριθμός των εταιρειών που παρήγαγαν βιολογικά προϊόντα το 2016 ανήλθε σε 26.855 (αύξηση 8,6% έναντι του 2015).H εν λόγω αύξηση σημαίνει ότι καθημερινά στη Γερμανία 5 αγροτικές επιχειρήσεις άλλαζαν την παραγωγή τους από συμβατική σε βιολογική. Στη Γερμανία η πλειονότητα των εταιρειών παραγωγής βιολογικών προϊόντων (ήτοι 52%) είναι οργανωμένες σε συνδέσμους (Bioland, Demeter, Naturland, Biokreis, Biopark, Ecoland, Ecovin, Gäa, Ökohöfe, Νaturland), τα μέλη των οποίων κατέχουν το 67,1% της βιολογικά χρησιμοποιούμενης γης. Συνολικά οι εταιρείες παραγωγής βιολογικών προϊόντων αντιστοιχούν στο 9,7% του συνόλου των εταιρειών παραγωγής αγροτικών προϊόντων.
Τα έσοδα των παραγωγών βιολογικών προϊόντων το 2015, παρουσίασαν αύξηση κατά 10% έναντι του 2014 (κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών παραγωγού για προϊόντα φυτικής προέλευσης, βοδινού κρέατος και αυγών) και ανήλθαν σε 1,81 δις ευρώ. Για λόγους σύγκρισης αναφέρεται ότι τα έσοδα των γεωργών συμβατικού τρόπου καλλιέργειας το 2015 ανήλθαν σε 43,3 δις σημειώνοντας μείωση 10% έναντι του 2014. Το μερίδιο των βιολογικών εσόδων επί συνόλου αγροτικών εσόδων ανήλθε σε 4,1% (έναντι 3,4% 2014).
Η κατανομή των εσόδων των παραγωγών προήλθε κατά 22% από φρούτα – λαχανικά, 19,5% από το γάλα, 15,8% από κρέας, 13,3% από αυγά, 12,6% από δημητριακά και 16,9% από λοιπά προϊόντα.
Οι μέσες τιμές παραγωγού το 2016 για βιολογικά προϊόντα ήταν αυξημένες κατά 4% έναντι του 2015. Η τιμή του βιολογικού γάλακτος κατά μέσο όρο διαμορφώθηκε σε 47,7 σεντς ανά κιλό (έναντι 24,2 σεντς για το συμβατικό), η τιμή του βιολογικού χοιρινού ήταν διπλάσια της συμβατικής τιμής (η οποία διαμορφώθηκε σε 3,6 – 3,8 ευρώ το κιλό), η τιμή των βιολογικών πατατών ήταν αυξημένη κατά 10% έναντι του 2015.
Συνολικά εκ μέρους των γερμανικών παραγωγικών φορέων βιολογικών προϊόντων καταβάλλεται προσπάθεια για περαιτέρω αύξηση της εγχώριας παραγωγής μέσω της υποστήριξης των αγροτών από κοινοτικά κονδύλια και της συνολικότερης ακολουθούμενης στρατηγικής στον γεωργικό τομέα, με στόχο την αύξηση της βιολογικά καλλιεργούμενης γης στο 20% επί συνόλου αγροτικής γης (από 7,1% που είναι σήμερα).
Ο κύκλος πωλήσεων για τον κλάδο εμπορίας βιολογικών τροφίμων και ποτών το 2016 στη Γερμανία ανήλθε σε 9,48 δισ. ευρώ (+10% έναντι του 2015) και οφείλεται τόσο σε αύξηση τιμών όσο και ποσοτήτων. Το 58% του κύκλου πωλήσεων βιολογικών προϊόντων προήλθε από καταστήματα λιανεμπορίου (αύξηση των πωλήσεων τους κατά 14,6% έναντι του 2015), το 30% από τα εξειδικευμένα καταστήματα βιολογικών προϊόντων (+5%), και 12% από άλλα καταστήματα (πχ. αρτοπωλεία, κρεοπωλεία τα οποία αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 2,2%).
Ιδιαίτερα όσον αφορά στο χονδρεμπόριο βιολογικών προϊόντων, σημειώνεται ότι το 2015 ο κύκλος πωλήσεων ανήλθε σε 1,63 δις (έναντι 1,55 δις το 2015, αύξηση +5,1%) και προήλθε κατά 60% από φρέσκα προϊόντα και κατά 40% από διατηρημένα τρόφιμα.
Όσον αφορά στο λιανεμπόριο βιολογικών προϊόντων η τάση που παρατηρείται είναι η ίδρυση μεγάλων καταστημάτων στα αστικά κέντρα και το κλείσιμο μικρών μονάδων στην περιφέρεια. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στη Γερμανία λειτουργούν περίπου 2.346 καταστήματα βιολογικών προϊόντων εκ των οποίων 1.644 (70%) είναι εξειδικευμένα καταστήματα, 400 (17%) είναι βιολογικά super market και 302 (13%) είναι καταστήματα γεωργικών μονάδων παραγωγής.
Κατά το 2016 ήταν αυξημένη η κατανάλωση βιολογικών πατατών και καρότων εγχώριας παραγωγής, η οποία οφείλεται σε συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ παραγωγών και αλυσίδων λιανικής για εξάντληση της εγχώριας πρώτα παραγωγής και ακόλουθης στροφής προς τις εισαγωγές.
Ενόψει της επικείμενης αλλαγής της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας περί παραγωγής βιολογικών προϊόντων, η TÜVSüD υλοποίησε έρευνα από την οποία προκύπτει ότι το 22% των καταναλωτών πιστεύει ότι τα βιολογικά προϊόντα έχουν παραχθεί με λιγότερα φυτοφάρμακα, το 20% αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για παραδοσιακή καλλιέργεια / εκτροφή ζώων, για το 19% ο όρος bio δεν αντιπροσωπεύει κάποια ξεκάθαρα χαρακτηριστικά, το 15% πιστεύει ότι εφαρμόζονται περισσότεροι έλεγχοι, για το 13% ο όρος είναι συνδεδεμένος με την προστασία του περιβάλλοντος και για το 11% ότι υφίστανται αυστηρότερα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων.
Σύμφωνα με μελέτη της PWC , ο τυπικός καταναλωτής βιολογικών προϊόντων είναι συνήθως γυναίκα, κάτω των 45 ετών με υψηλό εισόδημα. Κάθε έβδομος Γερμανός καταναλωτής αγοράζει περισσότερα βιολογικά από ότι συμβατικά προϊόντα, ενώ κάθε πέμπτος δεν αγοράζει ποτέ βιολογικά προϊόντα. Το 52% των Γερμανών αγοράζει βιολογικά προϊόντα γιατί έχει πειστεί ότι δεν καλλιεργούνται με τη χρήση επιβλαβών για την υγεία χημικών ουσιών.
Τα 2/3 των καταναλωτών που προτιμούν τα συμβατικά προϊόντα αναφέρει ως κύριο λόγο την προσιτή τιμή. Το 36% αποφασίζει για την αγορά συμβατικών προϊόντων λόγω μεγαλύτερης ποικιλίας. Το 74% των καταναλωτών προμηθεύεται τα βιολογικά προϊόντα από το super market και τo 52% από τα discounts. Tα επώνυμα βιολογικά προϊόντα δέχονται ισχυρό ανταγωνισμό από τα ιδιωτικής ετικέτας βιολογικά των μεγάλων αλυσίδων super market. Η πλειονότητα των καταναλωτών δεν μπορεί να διακρίνει διαφορές μεταξύ των δύο κατηγοριών. Για το 62% των καταναλωτών η πρόσθετη προαιρετική σήμανση του προϊόντος με βιολογική σφραγίδα έχει σημασία αν και μόνο το 44% έχει εμπιστοσύνη σε αυτήν.
Συμπερασματικά η αγορά βιολογικών προϊόντων εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται κυρίως λόγω της ευαισθητοποίησης του Γερμανού καταναλωτή σε θέματα διατροφής και υγείας, ο οποίος είναι διατεθειμένος, σύμφωνα με έρευνες, να πληρώσει υψηλότερη τιμή, εφόσον πεισθεί για την αυθεντικότητα, την τοπική προέλευση, τη σήμανση του προϊόντος με τo χαρακτηριστικό «Fairness», τη προστασία του περιβάλλοντος, τη φροντισμένη εκτροφή του ζώου, τη γεύση, φρεσκάδα και τη συμβολή του βιολογικού προϊόντος στην υγεία του.
Δεδομένης της αυξητικής τάσης για κατανάλωση βιολογικών προϊόντων στη Γερμανία και του γεγονότος ότι η ζήτηση αυξάνει γρηγορότερα της προφοράς ο κλάδος εμφανίζει ευκαιρίες για την Ελλάδα στη βάση ενός οργανωμένου σχεδίου υποστήριξης των ελληνικών εξαγωγών βιολογικών προϊόντων.
English